Türk şirketi, Türkmenistan aleyhine açtığı 570 milyon dolarlık davayı kaybetti
Türkiye’nin en büyük ticaret ortaklarından birisi olan Türkmenistan’da faaliyet gösteren Türk şirketleri açtıkları davaları kaybediyor.
Devletler ve diğer devletlerin vatandaşları arasındaki yatırım uyuşmazlıklarının çözümlenmesi davalarına bakan “Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıkları Çözüm Merkezi” (International Centre for Settlement of Investment Disputes – ICSID), 8 Mart 2016 tarihinde Türk şirketi “İçkale İnşaat Limitet Şirketi” tarafından Türkmenistan aleyhine açılan Tahkim Mahkemesi’nde Türk şirketinin bütün taleplerini reddeden bir karar verdi.
Söz konusu dava Türk inşaat yatırımcıları tarafındani Türkmenistan aleyhine başlatılan ICSID veya Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu’nda (UNCITRAL) tahkime getirilen birkaç davanın birisiydi. Ancak bugüne kadar işin karara bağlanan ilk dava oldu.
Şirket, 2010 yılında Türkmenistan ile Türkiye Cumhuriyeti Arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması çerçevesinde 13 farklı sözleşmeler üzerinde Türkmenistan’da tesislerin inşaatı ile ilişkili yatırımlarında zarar gördüğü şikâyetiyle ICSID’de tahkimi başlatmıştı.
Türk şirketi; ek ücret ödemeden işlerin kapsamının genişletilmesi, hak edişlerin geciktirilmesi, “haksız” cezaların uygulanması, haber verilmeden yargı surecinin başlatılması, itibar kaybı, iş fırsatı kaybı gibi şikâyetlerle 570 milyon dolar tutarında tazminat talep etti.
Davayı gören hakem heyeti oybirliğiyle İçkale’nin taleplerini ret ederek davayı kapadı.
TÜRK ŞİRKETLERİ DAHA ÖNCE DE KAYBETTİ
Türkmenistan’da 2009 yılında faaliyet gösteren “Kılıç İnşaat Ticaret İhracat Sanayi ve Ticaret A.Ş.” ile Türkmenistan arasındaki davayı da Kılıç İnşaat kaybetmişti.
2009 yılında bu Türk şirketi, Türkmenistan’da inşaat ihalesini kazanmış, ama yatırım fonlarının yetersizliği nedeniyle projeyi yarıda bırakmış ve bu projenin gerçekleştirilmesi için yeni bir şirketin projeyi üstlenmesi durumu ortaya çıkmıştı.
Daha sonra “Kılıç İnşaat” Türkmenistan’da yaptığı çalışmaları için ödeme talep etmesine rağmen Türkmen tarafı Türk şirketinin Türkmenistan kamu ve özel şirketlerine borcundan dolayı her türlü ödemeyi reddetmişti.
15 Aralık 2009 tarihinde “Kılıç İnşaat” Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü için Uluslararası Merkezi’ne (ICSID) Türkmenistan’daki ekonomik kaybını talep ederek Türkmen tarafının aleyhine 275 milyon dolarlık dava açmak için başvurmuştu.
Bu Türk şirketini mahkemede “Wolterra & Fietta” Hukuk Bürosu temsil etmiştir, Türkmen tarafının çıkarlarını ise “Curtis, Mallet-Prevost, Colt & Mosle LLP” isimli Amerikan hukuk şirketi savunmuştu.
7 Aralık 2010 tarihinde oluşturulan William Helms (ICSID) Başkanlığındaki mahkeme heyeti davacı hakem – William Park ve davalı hakem – Philippe Sands, davanı detaylı inceledikten sonra 2 Temmuz 2013 tarihinde yargının eksikliği nedeniyle “Kılıç İnşaat”ın davasını tamamen reddetmek ve dava sürecinin devamındaki tüm maliyetleri (1 milyon amerikan dolarından fazla) Türkmenistan’a ödenmesi ve Mahkemenin masraflarının yüzde 75’ini ödenmesini talep etmişti.
Uzmanlar “Kılıç İnşaat”ın inşaat alanında yeterli tecrübesinin olmadığını ve aynı zamanda inşaat sektöründe yeni faaliyet göstermeye başlamakla beraber piyasaya ayak uyduramaması, öncelikleri belirlemek ve doğru mali durumu hesaplama konusunda sıkıntılarının olduğunu belirtmişti.
UNSITRAL’in Tahkim Kurallarına uygun olarak Tahkim Mahkemesi birlikte davacı olan 11 Türk şirketlerinin (Erhas ve diğerleri) davası üzerinde yargıyı reddeden karar vermişti. Türk işadamı Faruk Bozbey tarafından UNCITRAL’da başlatılan başka bir başka dava da tahkim mahkemesince yargı iddiası reddedilmişti.
YUNUS ERDOĞDU | UKRAYNAHABER.COM
